Wrth i'r ddeiseb i warchod henebion cofrestredig mewn perygl agosáu at 2,000 o lofnodion rydym yn derbyn newyddion gan un o'n haelodau yn casglu llofnodion gan drigolion blaenorol o Gymru yn Awstralia. Roedd Heather Powell yn weithgar iawn yn cefnogi'r Ymddiriedolaeth cyn iddi symud i Awstralia yn 2004. Cafodd ei magu yn Llaneirwg, a bu'n byw yn Rhydri yn ddiweddarach, gan ddod yn un o aelodau cynnar yr Ymddiriedolaeth - rydyn ni'n dwli ar ei stori:
"Mae llawer o ymwelwyr o bob cenedl yn dod i'r ardal hon, o Perth, dair awr i ffwrdd, am benwythnos, sawl gwaith y flwyddyn, neu'n hedfan i mewn o rannau eraill o'r wlad. Mae gan gymaint dw i wedi cyfarfod atgofion o Gymru. Gwenodd un Almaenwr a dweud, mewn acen drwchus, "Bannau Brycheiniog". Wrth aros mewn clinig, dywedodd dynes wrthyf, roedd teulu ei gŵr o Gymru, dywedodd "pentref bach na fyddech yn ei adnabod", ac roedd yn gartref i mi, Llaneirwg!
"Mae gan rai o'r llofnodwyr gysylltiadau â Chymru. Yr wythnos diwethaf, gyda ffrind, yn cael coffi, fe wasgon ni i mewn i rywle, yn edrych dros y cefnfor, ac wrth ymddiheuro i fy nghymydog, fe wnaethom ddatblygu sgwrs. Roedd hi'n Gymraes! Roedd hi’n dod o Fachen! Roedd hi wedi mynd i Ysgol Basaleg, fel fi! Felly daeth Judy 'Hawkins' (enw morwynol), a'i gŵr adref gyda mi, i gael paned o de a sgwrs wâr (a llofnodi ein deiseb). "Boed y gwaith yn 400 can mlwydd oed, (Rhiw’r Perrai yn 2026), neu 65,000 o flynyddoedd, (celf cerrig ein cenedl frodorol gyntaf), mae angen ei amddiffyn. "Mae Caerffili wedi ei bendithio, yn ysblennydd gyda'i chastell Normanaidd, dw i'n meddwl mai dim ond Windsor sy'n fwy o faint a dw i'n cofio mynd â'n myfyriwr cyfnewid Ffrengig i mewn i'r neuadd wledda i fwynhau ein pecyn bwyd, allan o'r glaw. Fe wnaeth argraff addas arno. "Cafodd Rhiw’r Perrai, yn wahanol i Gaerffili, ei adeiladu mewn arddull fodern o'r 17eg ganrif, gan Thomas Morgan o Fachen, yn cyfuno brics a gwaith maen, wedi'i rendro drosodd. Gobeithio y bydd y darllenwyr yn chwilio am y ddeiseb isod i helpu i achub yr adeilad pwysig hwn. Diolch i chi i gyd – Heather Powell." Arwyddwch y ddeiseb i Senedd Cymru yn gofyn am reolaeth gadwraeth i henebion cofrestredig sydd mewn perygl, fel Castell Rhiw’r Perrai.
0 Comments
Leave a Reply. |
Archives
May 2023
Categories |